ที่มาของแผนงานวิจัยเป้าหมายสำคัญ

                      ปัญหาหมอกควันและฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) เป็นวาระแห่งชาติของประเทศไทย เนื่องจาก ปัจจุบันประเทศไทยกำลังประสบปัญหามลพิษทางอากาศอันเนื่องมาจากหมอกควันในเกือบทุกภูมิภาค โดยรวมแล้วสามารถแบ่งได้เป็น 3 แหล่ง ได้แก่ 1) ไฟป่าและการเผาในที่โล่ง เช่น การเผาภาคการเกษตร การเผาขยะ 2) การคมนาคมขนส่ง หรือการเผาไหม้เชื้อเพลิงจากยานพาหนะ และ 3) การเผาไหม้เชื้อเพลิง ในโรงงานอุตสาหกรรม แต่ส่วนใหญ่เกิดจากการเผาพื้นที่ป่าหรือพื้นที่โล่งเพื่อเกษตรกรรมทั้งภายในประเทศและประเทศเพื่อนบ้าน และเนื่องจากหลายพื้นที่ในภาคเหนือมีลักษณะเป็นแอ่งกระทะประกอบด้วยพื้นที่ราบ ที่มีภูเขาล้อมรอบ มีสภาพอากาศนิ่งและแห้งเป็นเวลานาน ก่อให้เกิดการสะสมของสารมลพิษที่ไม่สามารถแพร่กระจายได้ จึงมีปริมาณสารมลพิษทางอากาศสูง ทำให้ในพื้นที่่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคระบบทางเดินหายใจ ปัญหามลพิษทางอากาศในภาคเหนือได้ส่งผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของประชาชนเป็นอย่างมาก รวมทั้งส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและระบบนิเวศของประเทศไทยอีกด้วย

                      จากรายงานปัญหาพบว่า ส่วนใหญ่ของจังหวัดทางภาคเหนือมีค่าฝุ่น PM2.5 สูงเกิน 51 ไมโครกรัม ต่อลูกบาศก์เมตร ต่อเนื่องนานเกิน 3 วัน ส่งผลให้มีผู้ป่วยเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศจำนวนมาก สำนักงาน การวิจัยแห่งชาติ (วช.) ในฐานะที่เป็นหน่วยงานหนึ่งที่รับผิดชอบยุทธศาสตร์ ววน. ด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม และสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก.) ได้บูรณาการดำเนินงานระหว่างหน่วยงานภาคีจากภาครัฐรัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน ภาคเอกชน ภาคการศึกษา มหาวิทยาลัย สถาบันการศึกษาในพื้นที่ ภาคประชาสังคมและชุมชนเพื่อยกระดับการใช้ประโยชน์ของผลผลิตจากโครงการวิจัยและนวัตกรรมไปสู่กลไกการดำเนินงานที่มีความยืดหยุ่นและสามารถปรับให้เหมาะสมกับบริบทในแต่ละพื้นที่และมุ่งเป้าสู่การลดฝุ่นละอองขนาดเล็กและผู้ป่วยของประเทศไทย